MOSSELBAAI NUUS - In die groter Mosselbaai gebied is talle nuwe grondeise in die nuwe vensterperiode vir grondeise geregistreer en word sowat 443.83113 hektaar by nuwe eise slegs in die Groot-Brakrivier omgewing daarby betrek.
President Jacob Zuma het vroeër vanjaar aangekondig dat 'n tweede vensterperiode vir grondeise geopen word vir diegene wat nie van die eerste tydperk, wat op 31 Desember 1998 geëindig het, gebruik kon maak nie. Die Herstel van Grondregte Wysigingswet het op 1 Julie 2014 in werking getree en eindig einde Junie 2019.
Volgens die minister van grondhervorming, Gugile Nkwinti, se antwoord op 'n onlangse parlementêre vraag beloop die rekening om uitstaande grondeise in die eerste rondte te dek, sowat R17-miljard. In die eerste 23 dae sedert die heropening van die grondeiseproses is reeds 3 000 eise ingedien.
Benewens ooglopende implikasies vir huidige eienaars van eiendom waarop 'n grondeis geregistreer is, spruit sosiaal/ekonomiese probleme uit grondeise voort.
In een geval moes 'n bejaarde vrou van Groot-Brakrivier haar onlangs vir 'n beskermingsbevel teen 'n plaasbewoner tot die hof wend. Na bewering het die arbeider haar geteister en hardhandig behandel. Die bejaarde kan, na wat verneem word, nie die bewoner die plaas verbied nie omdat 'n grondeis op die grond geregistreer is.
In ander gevalle het die Mossel Bay Advertiser talle klagtes uit Mosselbaai ontvang van voornemende grondeisers wat deur 'n slenter gevang is toe 'n persoon hulle 'n fooi gevra het om hul grondeise in te dien.
Dit was dan ook die laaste wat hulle van hierdie persoon gehoor het. Geen fooie is betaalbaar om 'n eis by die Grondeise Kommissie in te dien nie.
Ondanks aansprake dui geen inligting daarop dat enige eise op Groot Brak Eiland geregistreer is nie.
In gevalle is besware oor die grondeise deur die Grondeise Kommissie van die hand gewys.
Huidige eienaars wat hul eiendomme wil ontwikkel, word deur die jongste grondeise gekniehalter.
In een geval wil Groenkloof Ontwikkelaars die ou Saagmeule-grond ontwikkel, maar kan weens 'n grondeis nie vorder nie. Die eienaar het aan die Mossel Bay Advertiser bevestig dat hierdie grond, asook naasliggende grond wat tevore aan die Congregational Kerk behoort het, wettig verhandel is. Die eienaar het ook die transportakte van toepassing op die kerk se grond wat bewys dat die grond in 'n wettige transaksie verkoop is.
Munisipale grond ruil
Die voorgenome ontwikkeling is onderhewig aan omgewingsbewaringswetgewing, hersonering en onderverdeling. Volgens die munisipale woordvoerder, mnr Harry Hill, het die ontwikkelaar van die saagmeule-grond met die munisipaliteit vergader oor die voorgenome ontwikkeling.
"In dié vergadering het die ontwikkelaar genoem dat hulle met die grondeisekommissaris in die Kaap vergader het en dat laasgenoemde aan hulle genoem het dat die Mosselbaai Munisipaliteit grond met hulle moet uitruil. Dit is egter duidelik aan die ontwikkelaar gestel dat die Munisipaliteit nie grond kan ruil ten opsigte van ‘n private ontwikkeling nie. Die grondeisekommissaris het so aanbeveling gemaak sonder dat daar ‘n verteenwoordiger van die munisipaliteit was of om die munisipaliteit se kant van die saak in oorweging te neem.
"Dit sal ook ‘n onverdedigbare presedent skep as die munisipaliteit by grondruiltransaksies betrokke raak om private ontwikkelings te ondersteun. Grond in munisipale besit is ‘n publieke bate en moet as sodanig ten bate van die gemeenskap aangewend of mee gehandel word," aldus mnr Hill.
Die Herstel van Grondregte Wysigingswet van 1 Julie 2014 is baie spesifiek oor wie regtens kan eis. Onder meer kan diegene wat vantevore geëis en kompensasie ontvang het, nie weer 'n eis op dieselfde eiendom indien nie. Persone of gemeenskappe wat weens rassediskriminasie hul grond of eiendomme sedert 19 Junie 1913 verloor het, en wat nie toe kompensasie ontvang het nie, mag egter wel 'n eis indien.
• Persone en hulle nasate wat ontneem is van regte in grond na 19 Junie 1913 as ’n gevolg van rasdiskriminerende wette en praktyke in die verlede, wat ’n eis inhandig;
• Boedels wat ontneem is van regte in grond na 19 Junie 1913 as ’n gevolg van rasdiskriminerende wette en praktyke in die verlede, wat ’n eis inhandig;• Direkte erfgename van individue wat ontneem is van regte in grond na 19 Junie 1913 as ’n gevolg van rasdiskriminerende wette en praktyke in die verlede, wat ’n eis inhandig;
• Gemeenskappe wat ontneem is van regte in grond na 19 Junie 1913 as ’n gevolg van rasdiskriminerende wette en praktyke in die verlede, wat ’n eis inhandig.
ARTIKEL: NICKEY LE ROUX, MOSSEL BAY ADVERTISER-JOERNALIS
'Ons bring jou die nuutste Mosselbaai, Tuinroete nuus'
